اسرار مگو از مادران رَحِم فروش و تخمک فروش - تور روسیه ارزان

این ها بخشی از آگهی های بازار مکاره اینستاگرامی زنانی است که یا تخمک می فروشند یا رحم اجاره می دهند یا ازدواج موقت می نمایند تا باردار شوند و بعد از 9 ماه بچه را به خانواده در آرزوی بچه ای بدهند و خداحافظی نمایند. زنانی که بیش از 90 درصدشان از طبقه محروم و فرودست هستند و رنجی را متحمل می شوند؛ برای آنکه بتوانند پول به دست آورند.

زنانی نهایتا 34 ساله که اکثرشان سابقه زندگی شکست خورده دارند و به واسطه پیشنهاد هایی از سوی دلالانی که آن ها را به خانواده در آرزوی فرزند متصل می نمایند، عضوی از بدن شان را اجاره می دهند یا می فروشند که زندگی بخش است. زنانی که عمدتا قربانی یکی از کلینیک های خصوصی ناباروری در شمال تهران هستند؛ چراکه فرایند اهدای تخمک و مادر جایگزین شدن در بیمارستان های دولتی و مراکز مرجع کار سختی است و احتیاج به جلسات مشاوره دارد؛ زنانی که در این کلینیک چندین و چند بار اهدای تخمک می نمایند و کسی به فکر بار روانی ای که آن ها تا آخر عمر با خودشان حمل می نمایند، نیست. این گزارش روایت این زنان است و قصه بچه هایی است که از تخمک های اهدایی به جهان می آیند یا در رحم زن دیگری دوران جنینی شان را می گذرانند.

مادر میانجی شدن، یک شغل معمولی

پیداکردن شان کار ساده ای نبود. مراکز رسمی درمان ناباروری دوست نداشتند در ماجرا دخالت نمایند و چاره، توسل به آگهی های اینترنتی بود. کافی است هشتگ رحم اجاره ای یا مادر جایگزین را در اینستاگرام جست وجو کنید تا به جهانی عجیبی وارد شوید که گاهی زنان شبیه برده در آن خرید و فروش می شوند. یکی از صفحات را دنبال می کنم و نتیجه موفقیت آمیز است. صفحه متعلق به یکی از واسطه هاست. آن ها به خودشان نام لیدر می دهند.

استوری های روزانه، دنبال زنان خوش سیما و خوش اندام برای اهدای تخمک است یا زنان مطلقه ای را می خواهند تا به جای مادر جایگزین 9 ماه رحم شان را اجاره بدهند. بیشتر واسطه ها شماره تلفنی را هم برای ارتباط با مشتری ها در صفحه گذاشته اند. بعد از تماس با چند واسطه بالاخره یکی از آن ها حاضر به صحبت کردن می گردد. خانم اسدی کارش واسطه گری میان زنان نابارور و کسانی است که به وسیله اهدای تخمک و مادر جایگزین شدن روزگار می گذرانند.

او درباره اینکه بیشتر زنانی که تن به اهدای تخمک و مادر جایگزین شدن می دهند، چه کسانی هستند، می گوید: به جز موارد بسیار محدودی مادر میانجی و تخمک اهدایی (رحم جایگزین یا رحم اهدایی) که از دوستان بسیار نزدیک هستند یا خانمی است از اقوام که حاضر به یاری و جایگزینی رحم شان و اهدای تخمک می گردد، عموما خانم هایی که داوطلب اهدای رحم یا تخمک هستند، از طبقه احتیاجمند جامعه اند. من با وجود بیش از 10 سال فعالیت در این حوزه به عنوان لیدر چنین پروژه هایی هنوز شاهد حتی یک مورد اهدای رحم یا تخمک با انگیزه ای جز احتیاج اقتصادی نبوده ام.

او در پاسخ به این سؤال که هر مادری چند بار می تواند مادر میانجی گردد یا تخمک اجاره دهد، نیز می گوید: این سؤال بستگی کامل به شخص اهدانماینده رحم یا تخمک دارد؛ مثل دیگر موارد پزشکی سن، وزن، میزان سلامت، بنیه عمومی و... داوطلب است که تعداد دفعات اهدا و فاصله بین دو اهدا را با تشخیص پزشک مشخص می نماید؛ اما شاید بتوان گفت عموما اهدا برای چند بار با فواصل چندین ماهه برای تخمک و چندساله برای رحم امکان پذیر است.

بعضی از خانم ها به دلیل سن بالا یا مسائلی در تخمدان ها یا به علت بعضی بیماری های دیگر امکان بارداری با استفاده از تخمک های موجود در تخمدان های خودشان را ندارند. برای همین است که پزشکان متخصص با استفاده از تخمک اهدایی و تلقیح آزمایشگاهی اقدام به درمان و باروری خانمی که دچار این مشکل است، می نمایند. البته این لقاح با استفاده از اسپرم همسر بیمار انجام می گردد و استفتائات لازم و کامل از حوزه های علوم دینی و علما اجرا شده و در شرعی و قانونی بودن این گونه درمان کوچک ترین تردیدی وجود ندارد.

اسدی همچنین درباره اینکه آیا زنانی را دیده که به جنینی که حمل نموده اند، وابستگی نشان دهند، هم می گوید: در این خصوص خانم ها واکنش هایی بسیار متفاوت بروز می دهند. بعضی از همان ابتدا به دلیل ترس از وابستگی از انجام کار منصرف می شوند و بعضی تا انتها هیچ علائمی از وابستگی را ندارند. باید بگویم برای خود من این میزان وسعت دامنه وابستگی یا بهتر بگویم از صفر تا صد بودن این دامنه بسیار بهت برانگیز است.

برایش جوابی ندارم، اما وجود دارد. در عده ای وابستگی بسیار زیاد است و آن ها حرکات جنین در بدن خود و تغذیه جنین از خون خود و بسیاری دلایل دیگر را که عموما مادران عادی باردارشده عنوان می نمایند، بیان نموده و عده ای که به هیچ عنوان وابستگی بروز نمی دهند عموما این مطلب را عنوان می نمایند که جنین از ما نیست و مثل امانت و میهمان آن را حسب وظیفه پذیرایی و پرستاری می کنیم و بعد تحویل صاحب امانت می دهیم.

در خصوص ملاقات مادر میانجی با خانواده یا والدین فرزند هم تفاوت سلیقه صفر تا صدی وجود دارد؛ به این نحو که بسته به روحیه والدین عده ای تأکید دارند که اساسا مایل به دیدن حتی یک لحظه مادر میانجی نیستند و عده ای در این ملاقات ها و دفعات آن و در نظارت به خورد و خوراک و آرامش و زندگی مادر میانجی به طریق افراط می فرایند؛ به نحوی که در بعضی موارد آسایش و آرامش مادر میانجی را مختل می نمایند و طبیعتا عده ای هم معتدل تر بین این صفر و صد عمل می نمایند.

او همچنین درباره اینکه فرد اهدانماینده چه خصوصیاتی باید داشته باشد، می گوید: در خصوص این سؤال طبیعی است که سن، قد، وزن و نداشتن بیماری خاص و انجام مشاوره ژنتیک از موارد عمومی است که مورد توجه والدین واقع شده است. عده ای با یک ملاقات و حتی بدون ملاقات تخمک جایگزین را به صرف تأیید لیدر می پذیرند و در خصوص رحم جایگزین هم بسیار ساده عمل می نمایند و بعضی به دفعات خواهان ملاقات و مصاحبه با داوطلب اهدا هستند.

درخصوص ملاقات با مادر جایگزین در طول 9 ماه هم ماجرای افراط و تعادل و تفریط وجود دارد؛ بعضی این امر را به لیدر می سپارند و بعضی به طور متعادل قرار های هفتگی یا ماهانه دارند و عده ای هم شاید بتوان گفت بیمارگونه و به صورت کاملا وسواسی عمل می نمایند. البته در این موارد اخلاق و نوع برخورد مادران جایگزین هم بسیار تأثیرگذار است؛ به این نحو که بعضی اطمینان طرف مقابل را برمی انگیزند و متأسفانه بعضی با اعمال و رفتار خود باعث بی اعتمادی می شوند.

اسدی درباره خاستگاه اجتماعی بیشتر زنانی که تن به اهدای تخمک و رحم جایگزین می دهند هم می گوید: عموم اهدانمایندگان از حاشیه نشینان شهر هستند، مناطقی مانند شهریار، پاکدشت و ورامین و ملارد و مامازند. دلیل این نکته را نمی دانم که چرا شهر اصفهان از شهر های پرتقاضا برای دریافت است و در این شهر داوطلب اهدا بسیار کم است یا در شهر هایی مثل آبادان و اهواز و بوشهر متقاضی دریافت و داوطلب اهدا تقریبا متعادل است یا تقریبا عموم متقاضیان درمان اروپایی هستند. آلمانی یا اتریشی و آسیایی ها، کویتی و عراقی و اردنی هستند.

روایت های زنانه، حکایت فرح

به وسیله خانم اسدی، به سپیده، فرح، فرشته و طاهره متصل می شویم. فرح متولد سال 75، متولد اهواز و حالا ساکن رباط کریم است. او حالا هفتمین ماه از دوران بارداری جنین دیگری را می گذراند. سبزه رو و بچه سال است. فرح اولین بار است که مادر جایگزین شده، اما تا به حال چهار مرتبه اهدای تخمک انجام داده است. او به شرق می گوید: به وسیله یکی از دوستام به واسطه معرفی شدم. این طوری می تونم زندگیم رو بگذرونم.

من 23 سالمه و 16 سالگی ازدواج کردم و حالا یک پسر هفت ساله دارم که از یک سالگی ندیدمش. از شوهرم جدا شدم و بعد با برادر 16 ساله ام اومدم تهران. زندگی خیلی سخته، خیلی سخت.... برای اینکه مجبور به یک سری کار ها نشم، تن دادم به این کار. فرح می گوید که خانواده ای که او جنین شان را حمل می نماید، آمریکا زندگی می نمایند و گاهی با خانم خانواده آنلاین حرف می زند.

فرح می گوید: من 35 میلیون گرفتم ماهی 700 هزار تومان هم نفقه می گیرم. اما خانم آدم خوبیه. مثلا ما یخچال نداشتیم، ماه پیش برامون یخچال خرید. بچه شون پسره و فکر کنم خیلی منتظرشن.... الان داری یک پسر را که مال خودت نیست در شکمت پرورش می دهی؟ این را من می پرسم و فرح می گوید: می دونی؟ گشنگی نکشیدی که عشق و عاشقی یادت بره. من فقط امانت دار بچه مردمم. قبل از اینکه تن بهش بدم، خیلی استخاره کردم، ترسیده بودم، می گفتم نکنه که به بچه مردم وابسته بشم، بعد دیگه خر بیار و باقالی بار کن. ولی اصلا خواست خدا و ائمه بود. این بچه که جون گرفت من مطمئن بودم که بچه من نیست. اصلا انگار نه انگار که حامله ا م.

من فقط امانت دارم و به لطف خدا هیچ حس خاصی بهش ندارم. خدا واقعا بهم رحم نموده. فرح درباره اهدای تخمک هم می گوید: بعضی ها خیلی نامردن. برای هر بار اهدای تخمک باید نهایتا 20 تا بردارن، 10 تاش رو برای خودم بذارن که مسئله ای برام پیش نیاد، ولی هر 30 تا تخمک رو برمی دارن، بعد خشکی دهانه رحم می گیرم. الان قیمت اهدای تخمک حدودا سه میلیونه. ولی گاهی انقدر واسطه ها نامردن که همه پول رو خودشون برمی دارن، هیچی به ما نمی رسه.

از فرح می پرسم واسطه اش چقدر بابت این حاملگی پول گرفته و او می گوید: فکر کنم شش ونیم گرفت. به ما که حرف نمی زنن، ولی همین حدودا بود. موقع خداحافظی از فرح می پرسم که می داند اسم بچه را چه می گذارند که می گوید: نباید این چیزا رو پرسید. بالاخره اونم زنه دلش می شکنه. هیچ وقت این سؤال رو از زنی که نمی تونه حامله بشه و تو بچه ش رو توی شکمت داری، نپرس.

حکایت طاهره

جلوی کلینیک... قرار داریم. بیشتر زنانی که معرفی شده اند، در این کلینیک به خانواده ها متصل شده اند. کلینیکی خصوصی و مشهور که فرشته هم از مشتریان ثابتش است. 31 ساله، متأهل، با سابقه بیش از چهار مرتبه اهدای تخمک و حالا هم فرزند خانواده ای متمول را در شکم دارد. جنین دختری پنج ونیم ماهه که قرار است نامش پرتو باشد. دستم را روی شکمش می گذارد و تکان های شدید پرتو را حس می کنم. می پرسم دوستش داری؟ می گوید: من بچه خودم رو مجبور شدم بذارم بهزیستی. اونم دختر بود.

یک حالی می شم گاهی که تکون می خوره تو شکمم، اما قرارداد دارم، 40 میلیون پول گرفتم، بچه مردمه.... طاهره می گوید بعد از زایمان فرزندش افسردگی شدید زایمان داشته و الان تمام نگرانی اش این است که بخواهد افسردگی کودکی را بکشد که قرار نیست با خودش به خانه ببرد. طاهره ماهانه 800 هزار تومان نفقه می گیرد. از او سؤال می کنم که چطور رضایت شوهرش را بابت این کار گرفته و او می گوید: شوهرم زندانه، اصلا خبر نداره از داستان. دکترای اینجا یاریم کردن اون نفهمه. اگر بفهمه، یک قمه حرومم می کنه.

طاهره می گوید: شوهرم مواد مخدریه و ابد داره. من مجبورم برای اینکه هم ثواب بکنم، هم زندگیم از دستم نره تخمک بفروشم و رحم اجاره بدم. تخمکام عالی هستن و خیلی کار راه انداختن.... طاهره تمام فاکتور ها را به نظر می رسد برای اهدای تخمک دارد. هم زیباست و هم وزنش زیر 75 کیلوگرم. او تخمک های زیادی اهدا نموده و احتمالا فرزندان زیادی هم دارد که مثل دختر اصلی اش از سرنوشت شان بی خبر است.

حکایت فرشته

فرشته مطلقه و 35 ساله است و به زودی مادربزرگ می گردد! فرزندش 15 سالگی ازدواج نموده و ماه دیگر نوه او را به جهان می آورد. فرشته تا به حال دو مرتبه مادر میانجی شده. از او درباره حسش پس از تحویل بچه ها سؤال می کنم. او می گوید: کلا بعد از به جهان اومدن بچه، هر زنی حس عجیبی داره. منم مثل همه زنای دیگه این حس رو دارم، با این تفاوت که نه پشت اتاق عمل کسی منتظرمه و نه توی خونه. سزارین می کنم، به هوش که میام هیچ کس پشت اتاق عمل استقبالم نمیاد. دارم از درد می میرم، بی کس و تنها و بدون بچه می رم توی بخش و صبحش بی خداحافظی برمی گردم خونه. حسش مثل زنایی که بچه شون مرده به جهان میاد. به همون تلخی، اما بعدش تموم می شه. چون تو محتاجی و مجبوری به یک چیزایی تن بدی.

فرشته می گوید یک دختر و یک پسر برای دیگران به جهان آورده که مادر پسر گاهی عکس هایش را برایش می فرستد و او ندیده پاک می نماید: چرا باید نمک رو زخمم بپاشم؟ من زخم زیاد دارم، نمی تونم براشون عزاداری کنم. فرشته بعد از طلاق با پدر و مادرش در مشهد زندگی می نماید و قبل از خداحافظی می گوید: من توانایی باروری خوبی دارم. اگر موردی بود که رحم اجاره ای می خواست، من رو از قلم نیاندازید.

حکایت عاطفه

این تنها مدل از بازار مکاره بچه دارشدن نیست. زنان زیادی صیغه بارداری می شوند. مردانی که حاضر نیستند فرزندشان در رحم بیگانه ای جا خوش کند، همسرشان را راضی می نمایند برای شان کسی را صیغه کند و بعد از بارداری و به جهانآمدن بچه، رها کند و برود. زنانی که تعدادشان کم نیست و بعد از جدایی فرزندشان با بحران های جدی روبرو شده اند. عاطفه 28 ساله یکی از آنهاست و حالا مراحل دادگاهی و درخواست ملاقات با فرزندش را می گذراند.

او می گوید: ما ها قرارداد امضا می کنیم و چیزی دستمون نیست. ولی اینا من رو گول زدن. مرد نامرد، با من رابطه عاطفی برقرار کرد. هی می گفت این بچه من و توئه؛ گفت زنش رو طلاق می ده و با هم زندگی می کنیم. ولی بعد زایمان وقتی به هوش اومدم، من رو گذاشته بودن و رفته بودن... حتی نذاشتن یک بار بچه م رو بغل کنم، این نهایت نامردی بود... من به اون بچه دل بستم....

خواهران و برادرانی با مادر های یکسان

دکتر ساغر صالح پور، رئیس کلینیک ناباروری بیمارستان طالقانی در تبادل نظر با شرق، با بیان اینکه مبحث رحم اجاره ای و اهدای تخمک بسیار پیچیده است و باید جوانب احتیاط را در آن مد نظر قرار داد، می گوید: تن ها به خانواده هایی می توان پیشنهاد داد که به استفاده از مادر میانجی فکر نمایند که زن خانواده یا به دلیل مسائل مادرزادی فاقد رحم باشد یا به دلیل بیماری های زنانه رحمش خارج شده باشد یا به دلیل شیمی درمانی قدرت باروری خود را از دست داده یا اینکه بارداری برایش خطر مرگ به همراه داشته باشد.

درباره اهدای تخمک هم باید دقت جدی کرد. زنانی که اهدای تخمک می نمایند، باید نهایتا دو مرتبه این کار را انجام دهند و هر اهدای تخمک در نهایت برای یک خانواده این اتفاق بیفتد. اول اینکه، چون کسی که اهدای تخمک می نماید، دارو می گیرد، بیهوش می گردد و به تخمدانش سوزن زده می گردد که ممکن است انجام چندین باره این کار برای او عوارض جدی داشته باشد و از طرف دیگر این کار می تواند مسائل ژنتیکی جدی به همراه داشته باشد.

او در ادامه می گوید: بعضی کلینیک های خصوصی هستند که بدون وجدان کاری و تحقیق درباره زنانی که تخمک اهدا می نمایند، از یک زن به چندین خانواده تخمک اهدا می نمایند. این باعث می گردد چندین خواهر و برادر در خانواده های متعدد وجود داشته باشد و حتی ممکن است در سال های بعد ازدواج هایی بین خواهر ها و برادر ها داشته باشیم و این جفای جدی به اجتماع است. از طرفی این کلینیک ها با اینکه اهدای اسپرم در ایران هم غیرشرعی، هم غیرقانونی است؛ اما این کار را هم با قیمت های گزاف انجام می دهند.

این متخصص زنان می گوید: در جریان هستم که در یکی از کلینیک های خصوصی تنها با دو بار رفت و آمد، خانواده ها تخمک می گیرند یا از رحم جایگزین استفاده می نمایند، در حالی که باید قرارداد های پیچیده ای در کار باشد. هر دو طرف تحت مطالعه روان کاوی قرار بگیرند. هر دو طرف به پزشکی قانونی مراجعه نمایند و بعد از حصول اطمینان دست به این کار زده گردد. بیماری به ما مراجعه کرد که بعد از چندین بار اهدای تخمک و رحم جایگزین شدن با مسائل عدیده زنانه روبه رو شده بود و ما مجبور شدیم او را بستری کنیم.

بعد از بستری شدن متوجه شدیم در تن این خانم جای چندین خودزنی وجود دارد و خانم با مسائل عدیده روانی دست وپنجه نرم می نماید. کدام بی وجدانی به خودش اجازه می دهد از فردی با مسائل روانی چندین تخمک به خانواده های مختلف بدهد؟ چطور ممکن است بدون درنظرگرفتن مسائلی نظیر اعتیاد اهدانماینده، سوابق بیماری روحی و خانوادگی به او اجازه داده گردد که دست به چنین کاری بزند؟. صالح پور با بیان اینکه در هر بار اهدای تخمک فقط باید 20 تخمک از اهدانماینده برداشته گردد، تأکید کرد: در نهایت فقط باید 20 تخمک برداشته و به یک خانواده داده گردد.

درست است که از منظر قرارداد قانونی این زن هیچ حقی نسبت به جنینش ندارد، اما اگر زن بخواهد خانواده را درگیر دادگاه کند و بچه اش را ببیند یا با این کار دنبال دریافت وجه بیشتر باشد، چه کسی می تواند به این مسائل رسیدگی کند و جواب گوی دو طرف باشد؟. او در انتها اضافه می نماید: برای مثال در بعضی زنان به خاطر سن بالا، یائسگی زودرس و اختلالات دیگر، با وجود سالم بودن ارگان های باروری به علت نداشتن تخمک از امکان باروری محروم اند.

در این افراد تنها راه باروری دریافت تخمک اهدایی از یک داوطلب است. در محیط آزمایشگاه تخمک اهدایی توسط اسپرم های مرد که همسر گیرنده تخمک است، لقاح می یابد و جنین حاصل از این لقاح، به رحم زن نابارور منتقل می گردد. حداکثر سن فرد گیرنده تخمک 45 سال است. البته فرد باید کاملا از خطرات باروری در سنین بالا آگاه باشد و پس از مشاوره های لازم با متخصص و روان پزشک برای این کار اقدام کند. ضروری است زوجی که می خواهند با روش اهدای تخمک درمان شوند، تحت مشاوره باشند و تمام جوانب این کار اعم از مسائل روحی، روانی، ارث و قانون و سایر مسائل را در نظر بگیرند و با آگاهی کامل درمان را شروع نمایند. آزمایش های اولیه پیش از درمان باید به طور کامل انجام گردد.

آزمایش اسپرموگرام مرد، معاینات عمومی فیزیکی، آزمایش های روتین قبل از بارداری نظیر سرخجه، آزمایش های ایمنی، مشخص گروه خون و RH، ایدز، هپاتیت، معاینات لگنی، آنالیز حفره رحم و سونوگرافی برای اندازه گیری حجم رحم و در صورت لزوم هیستروسکوپی و لاپاراسکوپی تعدادی از این آزمایش هاست. در ضمنً رحم فرد گیرنده تخمک در زمان عمل باید آمادگی داشته باشد که ضروری است اقدامات لازم از قبل انجام گردد. سن اهدا نماینده تخمک بهتر است بین 21 تا 34 سال باشد و ترجیحا این فرد قبلا بچه دار شده باشد؛ چراکه شانس حاملگی را در فرد گیرنده تخمک بالا می برد.

رنج ازدست دادن

مریم پوری، روان شناس بالینی و روان کاو، در تبادل نظر با شرق با بیان اینکه افسردگی زایمان بین بیش از 80 درصد زنان پس از زایمان اتفاق می افتد، می گوید: این افسردگی در بین زنانی که فرزندشان را سقط می نمایند بیشتر دیده می گردد که می گردد شرایط زنانی را که تن به مادر جایگزین شدن می دهند، به آن شبیه دانست. البته بسیاری از این زنان این رنج را انکار می نمایند و با بهانه هایی مانند اینکه این بچه مال ما نیست، دردشان را انکار می نمایند.

آن ها باید در شرایط ایمن درباره احساس شان صحبت نمایند. در واقع حس و حال آن ها بیشتر شبیه کسانی است که اندوه خود را انکار و فراموش می نمایند؛ اما با هر اتفاقی مجددا آن را به یاد می آورند و واکنش هایی غیرعادی در شرایط مختلف از خود نشان می دهند که می تواند دلیلش همین دردی باشد که انکارش می نمایند. او در ادامه اضافه نمود: یکی از مسائلی که هر زنی بعد از زایمان تجربه می نماید، تغییرات فیزیکی است.

شما فرض کنید تمام این تغییرات فیزیکی را در شرایطی تجربه کنید که فرزندی ندارید. کسی هم برای این رنج ازدست دادن با شما همدردی نمی نماید و شما مجبورید این رنج را خودتان با مسائلی مانند اینکه مثلا به خودتان بگویید من دارم یک کار ثواب انجام می دهم، کم کنید. اگرچه در حین غربالگری اولیه برای انتخاب مادران جایگزین، بسیاری از فاکتور های روان شناختی آنالیز می شوند، اما در هیچ تستی امکان لحاظ کردن فاکتور های ایجادنماینده افسردگی پس از زایمان به ویژه در شرایط خاصی مانند قرارداشتن در صندلی مادر جایگزین، وجود ندارد.