پروژه استارگیت ، فرافکنی اثیری ، وقتی چنین اصطلاحاتی را در یک نشریه پربازدید می بینیم چه کنیم؟!
به گزارش تور روسیه ارزان، مرز بین علم و شبه علم
انسان ها از دیرباز شیفته ناشناخته ها بوده اند و میل به کشف رازهای دنیا همیشه انگیزه ای برای پیشرفت علم و دانش شده است. اما در همین مسیر، گاهی ادعاهایی مطرح می گردد که به جای ارائه شواهد علمی، بر جذابیت داستانی یا تحریک احساسات پایدار است. برای مثال امروز صبح مقاله ای خواندم در حساب اینستاگرام یک خبرگزاری پربازدید، در خصوص ارتباط احتمالی میان اهرام مصر و تمدنی باستانی در مریخ.
ادعاهایی مانند این، اغلب در رسانه ها و نشریات پرمخاطب منتشر می شوند و با استفاده از واژه هایی مانند گزارش های سازمان اطلاعات یا پروژه های مخفیانه نظامی، سعی در ایجاد اعتبار و مجذوب نمایندهیت دارند. اما انتشار یک مطلب در یک نشریه شناخته شده، به هیچ وجه تضمینی برای علمی یا معتبر بودن آن نیست.
در ادامه، این مقاله از جنبه های علمی، تاریخی و منطقی آنالیز می گردد. بعلاوه به راهکارهایی برای تشخیص مطالب شبه علم و محافظت در برابر آن ها پرداخته خواهد شد.
ادعای فرافکنی اثیری و پروژه استارگیت: علم یا خیال؟
در این مقاله اشاره شده است که پروژه ای مخفی به نام استارگیت (Stargate Project)، با تمرکز بر توانایی های روانی مانند دوربینی (Remote Viewing)، تله پاتی (Telepathy) و حرکت اجسام با فکر (Psychokinesis)، منجر به کشف بقایای تمدنی باستانی در مریخ شده است. ادعا می گردد این یافته ها به وسیله فرافکنی اثیری به دست آمده اند، حالتی که در آن روح فرد از بدن فیزیکی جدا شده و به کاوش در دنیای اثیری می پردازد.
چالش های علمی این ادعا:
- نبود شواهد تجربی:
- تا به امروز هیچ مطالعه کنترل شده ای نتوانسته چنین پدیده هایی را با استانداردهای علمی معتبر اثبات کند. نتایج این آزمایش ها عموماً به تلقین، خطای آماری یا اثر دارونما نسبت داده شده اند.
- عدم بازتولید نتایج:
- یکی از اصول اساسی علم، بازتولیدپذیری است. در موارد مرتبط با پروژه استارگیت، سایر دانشمندان پیروز به تکرار نتایج گزارش شده نشدند.
- ابهام در مستندات رسمی:
- انتشار گزارش هایی تحت عنوان طبقه بندی شده یا آزادشده از آرشیوهای سیا بیشتر به ایجاد هیجان عمومی یاری می نماید تا ارائه شواهد علمی. بسیاری از این اسناد برای اهداف روان شناختی جنگ سرد طراحی شده بودند و امروزه ارزش علمی کمی دارند.
- بهره برداری از تئوری توطئه:
- مطرح کردن ایده های مجذوب نماینده مانند تمدن های مریخی یا سفرهای اثیری، اغلب زمینه ساز نظریه های توطئه است که از اعتماد عمومی برای اهداف تجاری یا تبلیغاتی سوءاستفاده می نمایند.
واقعیت های علمی درباره ساخت اهرام مصر
برخلاف ادعاهای مطرح شده در مقاله، دانشمندان تا به امروز شواهد مستندی درباره چگونگی ساخت اهرام مصر ارائه نموده اند که مبتنی بر علم باستان شناسی، زمین شناسی و مهندسی است. این فرضیات علمی شامل موارد زیر است:
- فناوری مهندسی پیشرفته مصریان باستان:
- آنالیز ابزارهای برش سنگ، ردپاهای کارگران، و مسیرهای جابه جایی سنگ ها نشان می دهد مصریان باستان از غلتک های چوبی، سورتمه ها و سیستم های اهرم برای حمل بلوک های سنگی استفاده نموده اند.
- استفاده از مسیرهای آبی:
- شواهد نشان می دهد که کانال های مصنوعی و رود نیل به عنوان مسیر حمل ونقل اصلی سنگ ها به محل ساخت اهرام به کار گرفته شده اند.
- سازماندهی نیروی کار ماهر:
- یافته ها حاکی از آن است که کارگران به صورت تیم های تخصصی سازمان دهی شده بودند و از غذا، سرپناه و امکانات رفاهی برخوردار بودند، برخلاف افسانه هایی که از بردگی گسترده خبر می دهند.
- محاسبات ریاضی دقیق:
- نقشه ها و طرح های مهندسی اهرام نشان دهنده آشنایی مصریان با هندسه و نجوم است. آن ها توانستند با استفاده از ابزارهای ابتدایی اما مؤثر، زاویه های دقیق و ترازهای هم راستا با جهت های جغرافیایی را ایجاد نمایند.
چگونه در برابر مطالب مشکوک و شبه علم در امان بمانیم؟
- ارزیابی منابع اطلاعاتی:
- انتشار یک مقاله در یک رسانه بزرگ، علت بر علمی بودن آن نیست. همواره به نویسنده، روش پژوهش، منابع علمی و نقدهای دیگر متخصصان توجه کنید.
- پرسش درباره شواهد:
- آیا ادعاها بر پایه داده های قابل مقدار گیری هستند؟ آیا آزمایش های مشابه به وسیله پژوهشگران دیگر تکرار شده و نتایج مشابهی ارائه شده است؟
- شناخت نشانه های شبه علم:
- استفاده از کلمات پرطمطراق مانند اسرار نظامی، افشاگری های طبقه بندی شده یا تأکید بر عجایب، اغلب نشانه ای از شبه علم است.
- مشورت با متخصصان واقعی:
- در مواجهه با مطالب جنجالی، بهتر است به مقالات علمی معتبر و متخصصان مرتبط مراجعه کنید تا از اعتبار ادعاها مطمئن شوید.
- تفکیک علم از تفریح:
- داستان های علمی-تخیلی و نظریه های توطئه سرگرم نماینده اند، اما نباید آن ها را به عنوان واقعیت علمی پذیرفت.
جمع بندی: علم یا خیال؟
ادعای کشف تمدن های باستانی در مریخ به وسیله مراقبه های اثیری، نمونه ای از مطالبی است که بیشتر به حوزه تخیل و ماوراءالطبیعه تعلق دارند تا علم. نبود شواهد تجربی، عدم بازتولید نتایج، و استفاده از تکنیک های روان شناختی برای ایجاد مجذوب نمایندهیت، آن را به یک نمونه شاخص شبه علم تبدیل می نماید.
در مقابل، تحقیقات علمی درباره ساخت اهرام مصر بر پایه شواهد مستند، تحلیل های مهندسی و آنالیز های دقیق باستان شناسی واقع شده است. برای جلوگیری از افتادن در دام شبه علم، باید تفکر انتقادی را تقویت نموده و به منابع معتبر و داده های علمی اتکا کنیم. هرچند تخیل و ایده های مجذوب نماینده الهام بخش هستند، اما نباید آن ها را با حقیقت علمی اشتباه گرفت.
منبع: یک پزشک