بیماری سل چیست؟ - تور روسیه ارزان

خبرنگاران | سرویس سلامت - بیماری سل نوعی بیماری عفونی بوده که عمدتا بر روی ریه ها تاثیر می گذارد. به گفته سازمان بهداشت دنیای (WHO)، این بیماری یکی از 10 عامل اصلی مرگ و میر در سراسر دنیا است که تنها در سال 2016 باعث مرگ 1.7 میلیون نفر شده است. گفتنی است که این بیماری معمولا تحت شرایط مناسب، قابل پیشگیری و قابل درمان است.

در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست موضوعی زیر، به موضوع دلخواه خود برسید.

1. علت بروز بیماری سل

2. علائم

3. راه های تشخیص

4. درمان بیماری سل

علائم بیماری سل چیست؟

بعضی از افراد توسط باکتری سل آلوده می شوند، اما علائم خاصی را تجربه نمی نمایند. به این شرایط، سل در حال کمون یا غیر فعال گفته می گردد. بیماری سل می تواند سال ها در بدن به صورت نهفته باقی بماند.

معمولا سل فعال موجب بروز علائم بسیاری شده که بیشتر آن ها مرتبط با دستگاه تنفس هستند، از جمله سرفه یا خلط همراه با خون. ممکن است بیش از سه هفته سرفه کنید و یا در زمان سرفه یا حتی تنفس طبیعی، دچار درد شوید.

دیگر علائم این بیماری عبارتند از:

• خستگی غیر معمول
• تب
• تعریق شبانه
• کاهش اشتها
• کاهش وزن

در حالی که سل معمولا بر روی ریه ها اثر می گذارد، اما می تواند دیگر اعضای بدن مانند کلیه ها، ستون فقرات، مغز استخوان و مغز را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد. علائم بیماری بسته به اندام آلوده شده، متفاوت هستند. به عنوان مثال، سل کلیه می تواند باعث بروز ادرار خونین گردد.

چه کسانی در معرض ابتلا به بیماری سل قرار می گیرند؟

به گفته سازمان بهداشت دنیای، بیش از 95 درصد از کل موارد مرگ و میر مرتبط با سل، در کشور های کم درآمد و متوسط اتفاق می افتد. افرادی که به مدت طولانی از تنباکو، مواد مخدر یا الکل استفاده می نمایند و همچنین افراد مبتلا به اچ آی وی و دیگر بیماری های مرتبط با سیستم ایمنی بدن، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. به گفته سازمان بهداشت دنیای، سل عامل اصلی مرگ و میر در افراد مبتلا به اچ آی وی مثبت است. دیگر عوامل خطرزا برای ابتلا به بیماری سل عبارتند از:

• دیابت
• نارسایی حاد کلیه
• سوء تغذیه
• بعضی از سرطان ها

دارو هایی که باعث سرکوب سیستم ایمنی بدن می شوند، به ویژه دارو هایی که به پیشگیری از پس زدن عضو پیوندی یاری می نمایند، نیز می توانند احتمال ابتلا به بیماری سل را افزایش دهند. دارو هایی که برای درمان بیماری های زیر مورد استفاده قرار می گیرند نیز می توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. مانند:

• سرطان
• رماتیسم مفاصل
• بیماری کرون
• پسوریازیس
• لوپوس

سفر به مناطقی که میزان بیماری سل در آنجا بالا است نیز احتمال ابتلا به عفونت سل را افزایش می دهد. این مناطق عبارتند از:

• جنوب صحرای آفریقا
• هند
• مکزیک و دیگر کشور های آمریکای لاتین
• چین و بسیاری از کشور های آسیایی
• بخشی از روسیه
• جزایر جنوب شرق آسیا
• میکرونزی

چه عواملی باعث بروز بیماری سل می شوند؟

نوعی باکتری به نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس باعث ایجاد بیماری سل می گردد. ضروری است بدانید که انواع مختلفی از بیماری سل وجود دارد و بعضی از آن ها نسبت به دارو ها مقاوم هستند. باکتری سل به وسیله قطرات آلوده در هوا منتقل می گردد. فرد مبتلا به سل می تواند به وسیله راه های زیر باکتری سل را منتقل کند:

• عطسه
• سرفه
• صحبت کردن
• آواز خواندن

افرادی که سیستم ایمنی آن ها قوی است، ممکن است حتی با وجود باکتری آلوده، به این بیماری مبتلا نشوند. به این حالت عفونت سل غیر فعال گفته می گردد. طبق گزارش سازمان بهداشت دنیای، حدود یک چهارم جمعیت دنیا، مبتلا به سل غیر فعال هستند. سل غیر فعال مسری نیست، اما در طول زمان می تواند به سل فعال تبدیل گردد.

راه های تشخیص بیماری سل

به وسیله پوست: پزشک با استفاده از تست مشتقات پروتئین خالص شده (PPD) می تواند بیماری سل را به وسیله پوست تشخیص دهد. بدین منظور، پزشک 0.1 میلی لیتر PPD (مقدار کمی پروتئین) را درون پوست تزریق می نماید. سپس بعد از گذشت دو تا سه روز، باید برای دریافت نتایج به پزشک مراجعه کنید. اگر در محل تزریق، ورم و تاولی به اندازه 5 میلی متر ایجاد شده باشد، نشان دهنده این است که شما به سل مبتلا هستید؛ اما نشان نمی دهد که آیا این سل فعال است یا غیر فعال.

واکنش های پوستی بین 5 تا 15 میلی متر می توانند بسته به عوامل خطرزا، سلامت و سابقه پزشکی فرد، سل مثبت در نظر گرفته شوند. تمام واکنش های پوستی بیش از 15 میلی متر، بدون در نظر دریافت عوامل خطرزا، مثبت هستند.

با این حال این تست کامل نیست. بعضی از افراد حتی اگر سل داشته باشند، به این تست واکنشی نشان نمی دهند. همچنین بعضی از افراد با اینکه سل ندارند، اما جواب آزمایش آن ها مثبت می گردد.

آزمایش خون: با استفاده از آزمایش خون می توان احتمال ابتلا به این بیماری را تشخیص داد. هرچند مانند آزمایش پوست، آزمایش خون نیز نمی تواند نشان دهد که آیا شما به سل فعال مبتلا هستید یا خیر.

عکس برداری از قفسه سینه: اگر آزمایش پوست یا خون شما مثبت باشد، به احتمال زیاد پزشک برای آنالیز نوعی لکه در ریه برای شما عکس برداری از قفسه سینه را تجویز خواهد نمود. این لکه ها نشانه ای از عفونت سل بوده و نشان می دهند که بدن شما در حال کوشش برای جداسازی باکتری سل است. اگر جواب این آزمایش منفی باشد، احتمالا به سل غیر فعال مبتلا هستید.

اگر آزمایش نشان دهد که شما به بیماری سل فعال مبتلا هستید، درمان برای این نوع سل آغاز خواهد شد. در غیر این صورت، پزشک، درمان برای بیماری سل غیر فعال را آغاز نموده تا از فعال شدن آن ها جلوگیری کند.

دیگر آزمایش ها: پزشک همچنین برای آنالیز باکتری سل، ممکن است خلط یا مخاط گرفته شده از ریه ها را آزمایش کند. اگر تست خلط شما مثبت باشد، این بدان معنی است که شما می توانید دیگران را آلوده کنید. بنابراین تا زمان بهبود بهتر است از ماسک های مخصوص بهره ببرید. علاوه بر این، اگر جواب دیگر آزمایش ها واضح نبود، می توانید از آزمایش هایی مانند سی تی اسکن، برونکوسکوپی یا بیوپسی ریه بهره ببرید.

درمان بیماری سل

بسیاری از عفونت های باکتریایی با استفاده از مصرف آنتی بیوتیک ها به مدت یک یا دو هفته درمان می شوند، اما بیماری سل متفاوت است. افرادی که به بیماری سل فعال مبتلا هستند، معمولا باید ترکیبی از دارو ها را به مدت شش تا نه ماه مصرف نمایند. دوره درمان باید کامل گردد. در غیر این صورت، بیماری دوباره برخواهد گشت. اگر بیماری سل دوباره عود کند، ممکن است بدن نسبت به دارو های قبلی مقاوم شده و در نتیجه درمان سل سخت تر گردد.

پزشک ممکن است دارو های متعددی را برای درمان سل تجویز کند، زیرا بعضی از انواع سل نسبت به بعضی از دارو ها مقاوم هستند. شایع ترین دارو ها برای درمان بیماری سل فعال عبارتند از:

• ایزونیازید
• اتامبوتول
• پریزامینید
• ریفامپین
• ریفاپنتین

این دارو ها می توانند بر روی کبد تاثیر بگذارند. بنابراین فرد باید با علائم آسیب کبدی آشنا باشد. علائمی از قبیل:

• کاهش اشتها
• تیره بودن ادرار
• تبی که بیش از سه روز طول بکشد
• تهوع یا استفراغ بدون دلیل
• زردی یا یرقان
• درد شکم

اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین در زمان مصرف این داروها، باید به طور مرتب کبد خود را چک کنید.

نحوه پیشگیری از ابتلا به بیماری سل

بیشتر افراد در زمان کودکی، واکسن سل را تزریق می نمایند. این واکسن ب. ث. ژ. نامیده شده و فقط در برابر بعضی از انواع سل کاربرد دارد. داشتن باکتری سل لزوما به این معنی نیست که شما علائم سل فعال را دارید. اگر مبتلا به عفونت باشید، ولی علائمی را از خود نشان ندهید، احتمالا به سل غیر فعال مبتلا هستید. در این شرایط، پزشک یک دوره کوتاه مدت آنتی بیوتیک برای شما تجویز خواهد نمود تا از فعال شدن باکتری سل جلوگیری کند. دارو های متداول برای سل غیر فعال عبارتند از ایزونیازید، ریفاپنتین و ریفامپین که بسته به نوع و ترکیب آنها، احتمالا برای 3 تا 9 ماه باید مصرف شوند.

افرادی که به سل فعال مبتلا هستند، باید تا زمانی که دیگر این بیماری مسری نباشد، از تماس با دیگر افراد خودداری نمایند. به گفته سازمان بهداشت دنیای، افراد مبتلا به سل فعال، در صورت رعایت نکردن احتیاط های لازم، می توانند به وسیله تماس نزدیک، حدود 10 تا 15 نفر را در سال آلوده نمایند.

برگرفته از: healthline.com